Utworzenie Stowarzyszenia i Oddziału

Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji RP (w latach 1953 - 2002 bez dodatku RP) istnieje pod tą nazwą od 24 maja 1946 r., ma jednak znacznie dłuższe tradycje.

W dniu 6 kwietnia 1919 r. utworzono Związek Polskich Inżynierów Kolejowych będący pierwszą branżową organizacją specjalistów komunikacji. Dwa lata później powstał Związek Inżynierów Drogowych RP, pięć lat później "Koło Inżynierów Dróg i Mostów" działające przy Stowarzyszeniu Techników Polskich, a następnie jeszcze kilka zrzeszeń inżynierów i techników kolejowych.

Stan rozdrobnienia organizacyjnego stowarzyszeń technicznych w branży komunikacyjnej trwał aż do końca drugiej wojny światowej, podczas której działalność prowadzono nadal na zasadach konspiracyjnych.

Szczeciński Oddział Stowarzyszenia powstał wkrótce po jego założeniu, bo już 22 listopada 1946 r. na zebraniu 44 członków-założycieli. Obejmował on swoim zasięgiem obszar ówczesnego województwa szczecińskiego łącznie z Koszalinem i Słupskiem. Pierwszym przewodniczącym Zarządu Oddziału był mgr inż. Włodzimierz Dziekoński, a sekretarzem - inż. Jan Drobiazgiewicz

Władze oddziału

Władze Oddziału początkowo zmieniały się bardzo często ze względu na krótki okres kadencji (pierwotnie 1 rok, później przedłużony do 3 lat). Dopiero w latach 50-tych nastąpiła w tym zakresie stabilizacja, niezbędna dla sprawnego organizowania pracy stowarzyszeniowej.

Pierwszym długoletnim (1953-1972) przewodniczącym Zarządu Oddziału był mgr inż. Stefan Kołacz.
Później kolejno przewodniczącymi (po r. 1990 Prezesami Oddziału) byli :

• 1972-1978 oraz 1987-1992 - mgr inż. Andrzej Sternicki
• 1978-1981 - mgr inż. Zbigniew Haligowski
• 1981-1987 oraz 1992-1996 - mgr inż. Jerzy Łabuda
• 1996-2002 - prof. dr hab. inż. Krzysztof Chwesiuk
• 2002-2010 - mgr inż. Andrzej Kozłowski
• Od r. 2010 Prezesem Oddziału jest mgr inż. Ireneusz Furmański

Pierwszym długoletnim Sekretarzem Oddziału (1957-1964 i 1967-1970) był mgr inż. Teodor Wolny.
W dalszych okresach funkcję tą pełnili :

• 1964-1967 - inż. Sylwester Więcek
• 1970-1984 - inż. Włodzimierz Krawczyński
• 1984-1987 - mgr inż. Andrzej Kozłowski
• 1987-1997 - mgr inż. Edmund Miłoszewicz
• 1997-1998 - mgr inż. Ryszard Pawłowicz
• 1998-2003 - mgr inż. Jan Kuźmicki
• 2002-2010 - mgr inż. Żaneta Bąkowska
• Obecnie Sekretarzem Oddziału jest dr inż. Stanisław Majer

Organizacja i liczebność Oddziału do r. 1989

Pierwotnie w ramach Oddziału nie było Kół, a inżynierowie i technicy wszystkich branż komunikacyjnych byli członkami Oddziału. W roku 1948 powołano dwie branżowe Sekcje Oddziałowe - Kolejową i Drogową, którym podlegały zorganizowane wówczas Koła Zakładowe. Po utworzeniu w latach 1955-56 Kół w zakładach transportu wodnego i samochodowego powołano też Sekcję Transportu Wodnego ( zlikwidowaną w r. 1969 po przejściu jej członków do SIMP i SEP ) oraz Sekcję Samochodową.

W r. 1963 powstała Sekcja Komunikacji Miejskiej, a w r. 1970 z dużej Sekcji Kolejowej wydzieliła się na 11 lat Sekcja Budownictwa Kolejowego, wchłonięta w r. 1981 ponownie do Sekcji Kolejowej.

Sekcje prowadziły merytoryczną działalność w zakresie techniki poszczególnych branż transportowych.

W latach 1990-94 w trakcie zmian organizacyjnych w działalności Stowarzyszenia działalność Sekcji została okresowo zawieszona, a po reaktywowaniu działają one już tylko na szczeblu Zarządu Krajowego Stowarzyszenia, natomiast Koła podlegają bezpośrednio Zarządowi Oddziału.

Do r. 1948 działalność Oddziału koncentrowała się w Szczecinie i Stargardzie. Istniały trzy Koła Zakładowe, zrzeszające łącznie 102 osoby. Później do r. 1955 ilość Kół i członków gwałtownie rosła, osiągając 790 osób w 35 Kołach.

Wynikało to po części z przyjmowania do Stowarzyszenia wszystkich chętnych zatrudnionych na stanowiskach przewidywanych dla inżynierów i techników bez względu na rzeczywiste wykształcenie.

Sytuacja taka niejako "odtechniczniła" działalność stowarzyszenia tak, że od r. 1957 ponownie zaczęto przestrzegać wymogu posiadania wykształcenia technicznego przez nowo przyjmowanych członków.

Ilość członków i Kół początkowo zmalała, a następnie ustabilizowała się na poziomie 500-650 osób w 20-27 Kołach.

Opisany regres po części wynikał też z powstania w r. 1951 województwa koszalińskiego i powołania w rok później do życia Oddziału w Koszalinie, a zatem ograniczenia obszaru działania naszego Oddziału.

Intensywniejszy rozwój gospodarki i inwestycji w latach 70-tych spowodował systematyczny wzrost również liczebności Oddziału.

W r. 1976 liczba członków przekroczyła tysiąc (1002) , a ilość Kół (36) po raz pierwszy przekroczyła ich liczbę z roku 1955. W r. 1981 ilość członków osiągnęła 1409 w 46 kołach, po czym w następnych dwóch latach nieznacznie spadła (do 1121) wzrastając znów później aż do 1799 osób w 50 Kołach w roku 1988.

Działalność merytoryczna Oddziału do roku 1989

Zarówno w okresie powojennej odbudowy, jak też późniejszej rozbudowy wszystkich gałęzi transportu Stowarzyszenie rozpowszechniało informację techniczną i postęp techniczny wśród swych członków oraz pozostałych pracowników przedsiębiorstw i innych jednostek w branżach transportowych. Opiniowało także projekty różnych przedsięwzięć organizacyjnych, inwestycyjnych i eksploatacyjnych, przyczyniając się do ich lepszej, szybszej lub tańszej realizacji.

Działania te prowadzono w formie organizowania konferencji naukowo - technicznych (w tym wielu ogólnokrajowych), sympozjów, seminariów, konkursów technicznych, narad, wystaw, wycieczek technicznych, kursów szkoleniowych, szerokiej akcji odczytowej, wydawania informatorów technicznych itp. Imprez takich i działań o charakterze ciągłym zorganizowano w okresie 57 lat istnienia Oddziału dziesiątki tysięcy dla kilkuset tysięcy uczestników i nie sposób ich tutaj wyliczać.

Trzeba dodać, że w organizowanych w latach 1967-80 konkursach na najlepiej działający Oddział SITK nasz Oddział nie zajmował nigdy gorszego miejsca, niż trzecie (raz trzecie, dwa razy drugie i 10 razy pierwsze). Co by nie sądzić o takiej formie oceny, na pewno świadczy to o dużej prężności i aktywności naszego środowiska w tamtym okresie. O docenianiu naszej działalności świadczą też przyznane naszym działaczom setki odznaczeń państwowych, regionalnych i stowarzyszeniowych, a także wyróżnienie Oddziału:

• w r. 1971 Odznaką Honorową "Gryf Pomorski";
• w r. 1976 Złotą Odznaką Honorową Towarzystwa Przyjaciół Szczecina;
• w r. 1986 Złotą Odznaką Honorową SITK.

Organizacja i działalność Oddziału po r. 1989

Transformacja ustrojowa jaka nastąpiła po r. 1989, spowodowała spadek możliwości dofinansowywania działalności Stowarzyszenia ze środków zakładów pracy bądź urzędów (m.in. w formie składek członkostwa zbiorowego). Nastąpiło też zmniejszenie dochodów własnych Oddziału, bowiem swoboda podejmowania działalności gospodarczej przez osoby fizyczne, a później również zła sytuacja finansowa firm transportowych spowodowały spadek zleceń dla działającego od r. 1984 (początkowo z dużymi efektami) Ośrodka Rzeczoznawstwa i Usług Techniczno - Ekonomicznych.

W konsekwencji ograniczone zostały poważnie możliwości prowadzenia działalności merytorycznej na rzecz członków, poprzednio bardzo szerokiej. Przestał też być ceniony głos Stowarzyszenia przez organy administracji rządowej i samorządowej oraz kierownictwa przedsiębiorstw.

Na skutek tego nastąpił odpływ ze Stowarzyszenia znacznej części członków, którzy uznali, że w obecnej sytuacji przynależność do Stowarzyszenia nie przynosi im żadnych realnych korzyści.

Już w r. 1992 ilość członków spadła do 786 osób w 21 Kołach. Potem na krótko nastąpiła pewna stabilizacja , lecz od r. 1997 rozpoczął się dalszy regres aż do roku 2000, gdy Oddział liczył 323 członków w 14 Kołach. Obecnie ilość członków oscyluje wokół liczby 200 osób, a ilość Kół spadła do 8. Prócz 6 Kół Zakładowych mamy obecnie jedno Koło Grodzkie w Szczecinie, skupiające pracowników niewielkich firm z terenu miasta oraz Koło Seniorów.

Czas teraźniejszy

Od kilku lat z dużym trudem, ale już z pewnymi osiągnięciami staramy się odbudować autorytet Oddziału, zwłaszcza w organach administracji państwowej i władzach samorządowych, a także w przedsiębiorstwach transportowych. Przedstawiamy dość często swoje opinie w kwestiach planowanych inwestycji komunikacyjnych, zmian organizacyjnych w transporcie itp. Zorganizowaliśmy kilka cieszących się zainteresowaniem konferencji i seminariów poświęconych problemom transportu i komunikacji, zwłaszcza funkcjonowaniu transportu w okresie transformacji gospodarczej i wchodzenia do Unii Europejskiej. Szereg wniosków z tych spotkań uwzględniono w działaniach administracji państwowej, a zwłaszcza władz samorządowych różnych szczebli.

Cieszymy się, że głos nasz jest wysłuchiwany i znów jesteśmy postrzegani jako poważny i fachowy partner do współpracy. Owocuje to już propozycjami wykonywania przez nas różnych opracowań studialno - koncepcyjnych, pomocnych w podejmowaniu przez naszych partnerów ważnych decyzji, a także organizowania konferencji i sympozjów dla przedyskutowania różnych konkretnych problemów.

Także kontakty z Zachodniopomorską Izbą Inżynierów budownictwa układają się pomyślnie, a podpisane porozumienie o współpracy Oddziału SITK z Izbą pozwala nam włączyć się aktywniej w proces przygotowywania młodej kadry technicznej do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie.

Liczymy, że te działania poprawią również stan naszych finansów, co pozwoli na rozszerzenie działalności na rzecz członków i przyciągnie do Stowarzyszenia nowych członków, zwłaszcza młodzież, której ostatnio bardzo nam brakuje.

Nasi najlepsi

Na zakończenie wspomnieć trzeba o naszych najbardziej zasłużonych kolegach, nie tylko dla Stowarzyszenia, ale przede wszystkim dla całego Pomorza Zachodniego.

Należą do nich :

• mgr inż. Stefan Kołacz, Naczelnik Biura Rozbudowy oraz długoletni Główny Inżynier Inwestycji w DOKP Szczecin, pionier Szczecina, kierujący powojenną odbudową i rozbudową szczecińskiego węzła kolejowego i całej sieci kolejowej Pomorza Zachodniego;
• mgr inż. Andrzej Sternicki, długoletni dyrektor Biura Studiów i Projektów Rozwoju Przestrzennego Województwa w Szczecinie, świetny specjalista w zakresie transportu miejskiego i organizacji ruchu kołowego, obecnie honorowy członek SITK i honorowy prezes naszego Oddziału, autor m.in. ciekawego rozwiązania fragmentu węzła przy moście Długim, znanego powszechnie jako "Ucho Sternickiego";
• mgr inż. Jerzy Łabuda, dyrektor przedsiębiorstw budownictwa kolejowego, kierujący odbudową i budową wielu obiektów mostowych kolejowych i drogowych, a później jako dyrektor Dyrekcji Budowy Tras Komunikacyjnych "Trakt" koordynujący projektowanie i realizację wielu mostów i tras komunikacyjnych Szczecina, w tym Trasy Zamkowej i przeprawy przez Regalicę;
• prof. dr hab. inż. Krzysztof Chwesiuk, wybitny specjalista w zakresie ekonomiki i organizacji transportu, mimo młodego jeszcze wieku długoletni profesor Uniwersytetu Szczecińskiego, wykładowca Uniwersytetu Morskiego w Malmoe, a obecnie dziekan Wydziału Transportu Wyższej Szkoły Morskiej, członek wielu międzynarodowych zespołów ekspertów kształtujących kierunki transformacji systemów transportowych w łączącej się Europie, wybrany przez Amerykański Instytut Biograficzny "Człowiekiem Roku 2002" spośród 300 kandydatów - intelektualistów i naukowców z całego świata.